Wycieczka szlakiem bohaterów lektury „Kamienie na szaniec”
Dnia 27 kwietnia uczniowie klas VII i VIII pod opieką pań: Eweliny Gajdy, Justyny Wilk, Moniki Błaszczyk uczestniczyli w jednodniowej wycieczce do stolicy.
„Kamienie na szaniec” to książka – legenda. To historia młodych ludzi, brutalnie rzuconych w wir wojny, których bohaterskie czyny poznają kolejne pokolenia młodzieży od roku 1943, kiedy ukazało się pierwsze wydanie książki. Wycieczka śladami bohaterów lektury „Kamienie na szaniec”, czyli Zośki, Rudego i Alka, przybliżyła uczestnikom miejsca, wydarzenia i postacie opisane przez Aleksandra Kamińskiego, jak również pozwoliła poznać historię okupowanej Warszawy i jej mieszkańców.
Pierwszym punktem wycieczki z przewodnikiem było zwiedzanie Cmentarza na Powązkach. To najstarszy i najbardziej znany katolicki cmentarz Warszawy założony w 1790 roku, pochowanych zostało na nim ponad milion osób, w tym wielu znanych i zasłużonych Polaków. Są tamgroby wielu wybitnych pisarzy, artystów, uczonych, polityków, lekarzy, przedsiębiorców i działaczy społecznych. To z myślą o nich w latach międzywojennych utworzono Aleję Zasłużonych. Pierwszym pochowanym w niej był pisarz i laureat Nagrody Nobla, Władysław Reymont, kolejni to m. in. legendarni lotnicy Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura, światowej sławy śpiewak operowy Jan Kiepura czy poeta i satyryk Wojciech Młynarski. Znajduje się tam również symboliczny grób prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, zamordowanego przez Niemców w pierwszych miesiącach okupacji. Pochowano tu także Sprawiedliwą wśród Narodów Świata, Irenę Sendlerową, która uratowała od zagłady 2500 żydowskich dzieci. Oddaliśmy hołd zmarłym. Wśród nich byli m. in. poeta Krzysztof Kamil Baczyński, poetka Zofia Nałkowska, piosenkarka Kora Jackowska, aktor Rafał Królikowski, mistrzyni olimpijska Irena Szewińska i oczywiście Maciej Aleksy Dawidowski (Alek), Jan Bytnar ( Rudy) , Tadeusz Zawadzki (Zośka) oraz autor książki Aleksander Kamiński.
Zwiedzaliśmy Muzeum Więzienia Pawiak Pawiak. To dawne więzienie śledcze powstałe jeszcze za czasów carskich. W latach 1939-1944 było jednym z głównych więzień gestapo. Na Pawiaku osadzano osoby zatrzymane w łapankach, członków ruchu oporu i więźniów politycznych. Pawiak był miejscem masowych zbrodni – ogółem rozstrzelano tutaj około 37 tysięcy więźniów, a około 60 tysięcy wysłano stąd do obozów koncentracyjnych i na przymusowe roboty. Zobaczyliśmy tu, m.in. zrekonstruowany niemal w całości korytarz więzienny oddziału VII oraz wiernie odtworzone cele, min. cela kwarantanny i cela śmierci. Uzupełnienie wystawy stanowił duży wybór ikonografii, prasy, wydawnictw konspiracyjnych, dokumentów, plakatów, obwieszczeń władz okupacyjnych, map i szkiców oraz powstałych w więzieniu pamiątek, wierszy i rysunków. Wysłuchaliśmy nagrań grypsów, które więźniowie pisali do swoich bliskich. To tutaj przetrzymywano Rudego. Więźniem Pawiaka byli także, mieszkający w dzieciństwie w Pabianicach, ks. M. Kolbe- nasz honorowy obywatel, który oddał swe życie za współwięźnia obozu koncentracyjnego. Ciężkie chwile przeżył tu również pisarz, pedagog i wielki orędownik praw dziecka- Janusz Korczak.
Kolejnym punktem było, mieszczące się przy Aleja Szucha, Mauzoleum Walki i Męczeństwa
Mauzoleum. To miejsce pamięci narodowej mieści się w podziemiach obecnego budynku Ministerstwa Edukacji Narodowej. W okresie okupacji w latach 1939-1944 była tu siedziba niemieckiej policji politycznej – gestapo. W podziemiach budynku znajdowało się więzienie śledcze, gdzie torturowano zatrzymanych, a podczas powstania dokonywano masowych egzekucji Polaków. Po zakończeniu wojny byli więźniowie i mieszkańcy Warszawy traktowali to miejsce jak cmentarz – paląc tu znicze i składając kwiaty. Zobaczyć tu można cele zbiorowe, zwane potocznie „tramwajami”, korytarze, cele, izolatki oraz pokój dyżurnego gestapowca. Największe wrażenie robią tu ściany, framugi okien czy podłogi – pokryte oryginalnymi napisami i tekstami wykonanymi przez katowanych tam ludzi.
Po zwiedzaniu udaliśmy się na wspólny posiłek do restauracji. Następnie na krótki spacer po Starym Mieście. Wówczas oddaliśmy hołd najmłodszym patriotom- uhonorowanym poprzez Pomnik Małego Powstańca. Pan pilot pokazał nam apartamentowiec, w którym jedno z mieszkań należy do Roberta Lewandowskiego. Później był czas wolny, spożytkowany na spacery, lody i zakup pamiątek, wśród których przeważały magnesy. W drodze powrotnej wspominaliśmy odwiedzone miejsca. Odbył się także quiz wiedzy na temat lektury „ Kamienie na szaniec”.
Monika Błaszczyk
